شرف‌الدین استرابادیاِسْتَرابادی، شرف‌الدین علی حسینی استرابادی نجفی، از علمای امامیه در سده ۱۰ق/۱۶م، می باشد. ۱ - زندگی نامهاصل او از استراباد بوده است و شاید همانجا نیز متولد شده باشد. در نجف سکنی داشت. ۲ - اساتیدو از شاگردان محقق کرکی (د ۹۴۰ق) بود. [۱]
مجلسی، محمدباقر، ج۱۰، ص۱۳، بحار الانوار، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
[۲]
افندی، عبدالله، ج۴، ص۶۶ -۶۷، ریاض العلماء، به کوشش احمد حسینی، قم، ۱۴۰۱ق.
۳ - شخصیت علمیمجلسی [۳]
مجلسی، محمدباقر، ج۱۰، ص۱۳، بحار الانوار، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
از وی با تعبیر «الفاضل العلامه الزکی» یاد کرده است و حر عاملی [۴]
حر عاملی، محمد، ج۲، ص۱۳۱، امل الامل، به کوشش احمد حسینی، بغداد، ۱۳۸۵ق.
و افندی [۵]
افندی، عبدالله، ج۴، ص۶۶ -۶۷، ریاض العلماء، به کوشش احمد حسینی، قم، ۱۴۰۱ق.
نیز او را ستوده‌اند.۴ - آثاراز تألیفات وی کتاب تأویل الایات الظاهره (یا الایات الباهره) فی فضائل العتره الطاهره است که مشتمل بر احادیثی درباره نزول آیاتی از قرآن کریم ویژه اهل بیت پیامبر (ص) است [۶]
حر عاملی، امل الامل، ج ۲، ص۱۳۱، اثبات الهداه، ج ۱، ص ۲۸ .
[۷]
افندی، عبدالله، ج۴، ص۶۸ - ۶۹، ریاض العلماء، به کوشش احمد حسینی، قم، ۱۴۰۱ق.
این کتاب که دو بار، یک نوبت به کوشش مؤسسه امام مهدی (ع) در قم در ۲ جلد، و دیگر بار به کوشش حسین استاد ولی در ۱۴۰۹ق در همانجا، به چاپ رسیده است، کتابی است که بر سعه اطلاعات حدیثی مؤلف آن گواهی دارد. بخش عمده تفسیر ابن جحام (ه م) که از منابع مهم تفسیری امامیه است، در جای جای کتاب نقل شده است. مؤلف همچنین از دیگر منابع مهم حدیثی امامیه در جمع و تدوین این کتاب بهره برده است. خلاصه‌ای از این کتاب که به جامع (کنز) الفوائد و دافع المعاند، یا کنز جامع الفوائد معروف است، به شخصی به نام علم (یا علی) بن سیف بن منصور نجفی حلی منسوب است [۸]
مجلسی، محمدباقر، ج۱، ص۱۳، بحار الانوار، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
که نسخه‌هایی از آن بر جای مانده است. این کتاب در ۹۳۷ق در مشهد صورت تألیف یافته است. [۹]
آقابزرگ، الذریعه، ج۵، ص۶۶ -۶۷.
[۱۰]
آقابزرگ، الذریعه، ج۱۸، ص۱۴۹-۱۵۰.
درباره مؤلف‌کتاب‌اخیر میان علمای‌امامیه تردیدهایی وجود دارد. [۱۱]
مجلسی، محمدباقر، ج۱، ص۱۳، بحار الانوار، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
[۱۲]
افندی، عبدالله، ج۳، ص۳۲۲-۳۲۴، ریاض العلماء، به کوشش احمد حسینی، قم، ۱۴۰۱ق.
تألیف دیگر استرابادی، شرحی بر الجعفریه محقق کرکی، معروف به الفوائد الغرویه است. [۱۳]
افندی، عبدالله، ج۴، ص۶۷، ریاض العلماء، به کوشش احمد حسینی، قم، ۱۴۰۱ق.
[۱۴]
آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعه، ج۱، ص۱۴۵، قرن ۱۰، به کوشش علینقی منزوی، تهران، ۱۳۶۶ش.
این کتاب، گویا در محرم ۹۳۳ و در زمان حیات مؤلف‌ِ متن به رشته تحریر درآمده است. [۱۵]
آقابزرگ، الذریعه، ج۱۶، ص۴۵.
نسخه‌ای از آن در آستان قدس مشهد، به شماره ۲۴۹۹ موجود است. [۱۶]
آستان قدس، فهرست.
۵ - فهرست منابع(۱) آستان قدس، فهرست. (۲) آقابزرگ، الذریعه. (۳) آقابزرگ، طبقات اعلام الشیعه، قرن ۱۰، به کوشش علینقی منزوی، تهران، ۱۳۶۶ش. (۴) افندی، عبدالله، ریاض العلماء، به کوشش احمد حسینی، قم، ۱۴۰۱ق. (۵) حر عاملی، محمد، اثبات الهداه، به کوشش ابوطالب تجلیل تبریزی، قم، ۱۳۹۹ق. (۶) حر عاملی، محمد، امل الامل، به کوشش احمد حسینی، بغداد، ۱۳۸۵ق. (۷) مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م. ۶ - پانویس
۷ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «شرف‌الدین استرابادی»ج۸، ض۳۳۰۷. |